งานและผลิตผลของการออกแบบการเรียนการสอน

6. งานและผลิตผลของการออกแบบการเรียนการสอน

งานของผู้ปฏิบัติการออกแบบการเรียนการสอนอาจจะหลากหลายในความต้องการ ด้านความรู้ความชํานาญ ผลิตผลที่ได้และสถานการณ์ของงาน ผู้ปฏิบัติการออกแบบการเรียน การสอนอาจจะวิเคราะห์ภาระงานภายใต้การนิเทศของผู้จัดการโครงการในองค์กรที่เกี่ยวข้องกับ การวิจัยและการพัฒนา ผู้จัดการโครงการอาจจะนําทีมซึ่งพัฒนาการประชุมเชิงปฏิบัติการสามวัน สําหรับการอุตสาหกรรม (three-day workshop) การออกแบบไม่จําเป็นต้องเป็นทีมเสมอไป ในองค์กรเล็กๆ อาจจะใช้ผู้ออกแบบเพียงคนเดียว ในการทําภาระการออกแบบการเรียนการสอน

ตารางที่ 3 เปรียบเทียบความสนใจและเป้าประสงค์ของผู้วิจัยและผู้ปฏิบัติ

แบบจำลองการออกแบบการเรียนการสอนทั่วไป	บทบาทของผู้วิจัย	บทบาทผู้ปฏิบัติ
ขั้นที่ 1 การวิเคราะห์	*ศึกษาวิธีการระบุปัญหา *ศึกษาผลของคุณลักษณะของผู้เรียน *ศึกษาเนื้อหา	*ประยุกต์ใช้วิธีการระบุปัญหา *กำหนดคุณลักษณะของผู้เรียน *ใช้การวิจัยในเนื้อหาตามสาขาวิชา
ขั้นที่ 2 การออกแบบ	*ศึกษาตัวแปรในการออกแบบข่าวสาร *พัฒนากลวิธีการเรียนการสอน	*ให้ผู้ปฏิบัติออกแบบการเรียนการสอน
ขั้นที่3 การพัฒนา	*ศึกษากระบวนการของทีม	*ทำงานกับผู้ผลิตใน    การพัฒนาสคริป
ขั้นที่ 4 การนำไปใช้	*ศึกษาชาติวงศ์วรรณาของตัวแปรในสิ่งแวดล้อม *การระบุตัวแปรของการนำไปใช้ให้ได้ผล	*ออกแบบและจัดการสิ่งแวดล้อมและตัวในการเรียนการสอน
ขั้นที่ 5 ประเมินผล	*ศึกษาข้อถกเถียงที่นำไปสู่การประเมินผล	*ประยุกต์ทฤษฎีการประเมินผล

ตารางที่ 4 บทบาทของผู้วิจัยการออกแบบการเรียนการสอน

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

นิยาม : บทบาทของผู้วิจัยการออกแบบการเรียนการสอน คือ การสร้างความรอบรู้อย่างเป็นระบบ เกี่ยวกับขั้นตอนสําหรับการพัฒนาการเรียนการสอน บทบาทกําหนดให้ระบุคําถามซึ่งจําเป็นต้อง ศึกษาวางแผนโครงการโดยอาศัยสารสนเทศในการจัดทําโครางการและรายงานผลของโครงการ

ผลิตผลที่สําคัญ : บทบาทนี้ให้ผลิตผลคือ

                ทฤษฎีกําหนด ทฤษฎีการเรียนการสอน
                สารสนเทศจากตัวแปร วิธีการ บทความ
                รายงาน ตํารา หนังสือ โครงร่างงานวิจัย

สมรรถภาพสําคัญ : ข้อสันนิษฐานเชิงคําถาม วรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง สมมติฐาน การเลือกวิธีการ การออกแบบงานวิจัย ตลอดจนการสืบสวนสิ่งแวดล้อม

ความเห็น : นักวิจัยการออกแบบการเรียนการสอนจําเป็นต้องให้ความสนใจในบางส่วนของ กระบวนการออกแบบการเรียนการสอนมากกว่ากระบวนการทั้งหมด ผู้วิจัยต้องมีสมรรถภาพที่ แข็งแกร่งในการวิจัยเชิงปริมาณ และให้ความสนใจกับการพิมพ์ เผยแพร่ และความเชี่ยวชาญเฉพาะทาง

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ที่มา : Barbara Seels, and Zita Glasgow, Exercises in instrucnal (Columbus, Ohio : Merrill Publoshing Company, 1990), p.9.

ตารางที่ 5 บทบาทของผู้ปฏิบัติการออกแบบการเรียนการสอน

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

นิยาม : ผู้ออกแบบการเรียนการสอนมีบทบาทในการประยุกต์ความรู้ความหลากหลายสาขาวิชาไปสู่ขั้นตอนในกระบวนการเชิงระบบ เพื่อพัฒนาการเรียนการสอน บทบาทนี้ต้องการให้ระบุว่าอะไรคือ สิ่งที่ต้องเรียนรู้ ต้องการวางแผนเพื่อที่จะให้การเรียนรู้เกิดขึ้น ต้องการวัดผลการเรียนรู้เพื่อตัดสินใจว่า ผู้เรียนบรรลุจุดประสงค์หรือไม่ และกลั่นกรองสอดแทรกจนกระทั่งบรรลุจุดประสงค์

ผลิตผลที่สําคัญ : บทบาทนี้ให้ผลิตผลดังนี้
                            ประพจน์ปัญหา (ข้อคํากล่าวของปัญหา)          กลยุทธ์การเรียนการสอน
                            การประเมินความต้องการจําเป็น                      แบบทดสอบ
                            ความต้องการการปฏิบัติ                                 กลยุทธ์การประเมินผล
                            ความต้องการการเรียนรู้                                  ร่างโครงการ (project proposal)
                            จุดประสงค์การเรียนรู้                                     พิมพ์เผยแพร่

สมรรถภาพที่สําคัญ : การรวบรวม การวิเคราะห์ การเรียนรู้ การสังเคราะห์ การประเมินผล การจัด โครงสร้างใหม่ และการแปลความข้อมูล : การเขียน การสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อม ข่าวสาร และระบบ

ความเห็น : ผู้ปฏิบัติการออกแบบการเรียนการสอนจําเป็นที่จะต้องเป็นผู้ที่อดทนในสองนัย คือ นัยแรก มีความสามารถในการเดินหน้า และถอยหลังอย่างต่อเนื่อง (มีความยืดหยุ่น) จากความเป็น นามธรรมไปสู่ความเป็นรูปธรรม นัยที่สองคือ มีความแจ่มแจ้งในงานสูงพร้อมทั้งมีทักษะ ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลอย่างมีประสิทธิภาพ

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ที่มา: Darbara Seels, and Zita Glasgow, Exercises in instrucnal (Columbus, Ohio : Merrill

Publoshing Company, 1990), p.9. ผู้ออกแบบต้องเตรียมตนเอง เพื่อพร้อมที่จะปรับให้เข้ากับเป้าประสงค์ที่แตกต่างกัน โดยเข้าใจว่างาน ผลิตผล และสถานการณ์มีความแตกต่างหลากหลายอย่างไรในสาขาของการออกแบบการเรียน

การสอน (Seels, and Glasgow, 1990 : 13-14)

           6.1 งานออกแบบ

พิสัยของงาน (job) เป็นไปตามสถานการณ์ และระดับที่แตกต่างกันของผู้ชํานาญการ บางครั้งผู้ออกแบบการเรียนการสอนทําหน้าที่เหมือนเป็นผู้ชํานาญการในขั้นตอนหนึ่งของ กระบวนการ ในบางงานเรียกผู้ออกแบบว่าเป็นผู้ปฏิบัติที่มีสมรรถภาพในการดําเนินโครงการตั้งแต่ เริ่มต้นจนสิ้นสุด พิสัยของงานไม่เพียงแค่เกี่ยวข้องกับหน้าที่ที่มีความเฉพาะเจาะจงเป็นพิเศษแต่บาง งานต้องการระดับความแตกต่างของผู้ชํานาญการ (expertise) ในตารางที่ 6 แสดงให้เห็นถึงระดับของ ผู้ชํานาญการในงานการออกแบบการเรียนการสอน

โดยปกติงานในโรงเรียนรวมถึงหน้าที่ในการออกแบบการเรียนการสอน ซึ่งเป็นส่วนหนึ่ง ของตําแหน่งอื่นๆ เช่น ผู้นิเทศหลักสูตร (curriculum supervisor) ผู้ชํานาญการด้านสือ (media specialist) นักเทคโนโลยีการเรียนการสอน (instructional technologist) เมื่อเปรียบเทียบกับ สถานการณ์อื่นๆ แล้ว ผลกระทบที่เกิดจากการออกแบบการเรียนการสอนอยู่ในระดับต่ํา

เหตุผลบางประการที่การออกแบบการเรียนการสอนให้ผลกระทบในระดับต่ํา คือ ครูยึดติด กับธรรมชาติดั้งเดิมของโรงเรียน ติดแน่นอยู่กับตารางกําหนดงานประจําวัน การพิจารณาให้ทุนกับ โรงเรียนมีน้อย การที่จะทําให้การออกแบบการเรียนการสอนมีความโดดเด่นขึ้นในสถานการณ์ภายใน โรงเรียนต้องมีการเปลี่ยนแปลงสามประการ คือ 1. ลดจํานวนเวลาที่ใช้โดยครูและนักเรียนในชั้นเรียน แบบดั้งเดิม (traditional classers) 2. ส่งเสริมการเรียนการสอนรายบุคคลในหลักสูตรให้มากขึ้น และ 3. ใช้ระบบการสอนที่สิ้นเปลืองงบประมาณน้อย (low cost) (Sees, and Glasgow, 1990 : 14)

ภาพความหวังสําหรับตําแหน่งการออกแบบการเรียนการสอนเป็นสิ่งที่ดีเลิศ เพราะสถิติ ของความต้องการการฝึกอบรมซ้ํา และความต้องการผู้ทํางานในด้านนี้มากกว่าร้อยละ 40 ของนายจ้าง ที่มีความยากลําบากในการหาผู้ที่มีคุณภาพสําหรับงาน

ร้อยละ 36 ของ 322 บริษัทเฟอร์จูน (Fortune 1500 companies) ได้รายงานการเคลื่อนย้าย ลูกจ้างไปสู่ตําแหน่งที่ต้องการการฝึกอบรมเพิ่มเติม แต่มีความขาดแคลนบุคคลสําคัญที่จะฝึกอบรมใน หลายๆ สาขา และการที่จะบรรลุลูกจ้างที่ไม่ได้ผ่านการฝึกอบรมในหลายๆ สาขา และการที่จะบรรลุ ลูกจ้างที่ไม่ได้ผ่านการฝึกอบรมก็เป็นเรื่องที่เป็นไปไม่ได้ (Seels, and Glasgow, 1990 : 14)

ตารางที่ 6 ตัวอย่างระดับของผู้ชํานาญการในงานออกแบบการเรียนการสอน

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ระดับพื้นฐาน : ผู้ออกแบบการเรียนการสอนทํางานในส่วนของโครงการ ภายใต้ทิศทางของ ผู้ออกแบบคนอื่นๆ การทํางานร่วมกับผู้อื่นเพื่อปรับปรุงการเรียนการสอนที่มีอยู่ ผู้ออกแบบทํางานใน โครงการเล็กๆ หรือทําในส่วนหนึ่งของโครงการ

ระดับกลาง : ผู้ออกแบบการเรียนการสอนรับผิดชอบในการพัฒนารายวิชาทั้งหมด หรือรับผิดชอบ โครงการใหญ่ที่ออกแบบซ้ํา (redesign) ผู้ออกแบบอาจจะเป็นหัวหน้าทีมในโครงการขนาดเล็กหรือขนาดกลาง

ระดับก้าวหน้า : ผู้ออกแบบการเรียนการสอนเกี่ยวข้องอย่างมากในการจัดโครงการและเขียนโครงร่าง (proposal writing) ผู้ออกแบบอาจจะชี้นําการประเมินผลความต้องการจําเป็น (direct need assessment) หรือประเมินผลการศึกษา ซึ่งต้องตัดสินทิศทางของโครงการ ผู้ออกแบบนิเทศ ผู้นําทีม และผู้ออกแบบสามารถที่จะทําหน้าที่ตรวจสอบโครงการใหญ่ได้

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ที่มา : Barbara Seels, and Zita Glasgow, Exercises in Instructional Design (Columbus, Ohio :

Merrill Publishing Company, 1990) , p. 9.

           

           6.2 ผลิตผลของการออกแบบ

ไม่ว่าจะเป็นงานที่ตั้งสมมติฐานไว้ หรืองานในหน้าที่ที่เกี่ยวข้องกับความหลากหลาย ของผลิตผลก็ตาม จะมีขอบเขตที่แตกต่างและซับซ้อนงานการออกแบบการเรียนการสอนก็เช่นกัน ขอบเขตรวมถึงความแตกต่างของขนาดและเนื้อหาความซับซ้อนรวมถึงความแตกต่างของหลักสูตร หรือสือ ในระดับที่เล็กที่สุดของขอบเขต คือ แผนการสอน (lesson plans) และหน่วยหรือชุดโมดุล (modules) ระดับต่อไปรวมถึงรายวิชา (courses) และหน่วย (unit) รายวิชาหลักสูตรและสิ่งแวดล้อม เป็นตัวอย่างของผลิตผลที่มีขอบเขตกว้างใหญ่ ระดับสูงสุดของระดับความซับซ้อน คือ สื่อการเรียนรู้ ซึ่งมีปฏิกิริยาสัมพันธ์ซึ่งกันและกันโดยอาศัยสื่อทางโทรคมนาคม และคอมพิวเตอร์เข้าช่วย ระดับ ต่ําสุดของความซับซ้อน คือ กระดาษและดินสอน และสําหรับโสดทัศนวัสดุ เป็นระดับกลางของความซับซ้อน (Seels, and Glasgow, 1990 : 14) 

อ้างอิง

พิจิตรา ธงพานิช. วิชาการออกแบบและการจัดการเรียนรู้ในชั้นเรียน. นครปฐม : โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยศิลปากร.