บทบาทของผู้ออกแบบการเรียนการสอน

5. บทบาทของผู้ออกแบบการเรียนการสอน

บทบาทของผู้ออกแบบการเรียนการสอน (designer's role) สามารถเปลี่ยนแปลงได้ขึ้นอยู่ กับสิ่งที่นําเสนอว่าต้องอาศัยเทคนิค หรือไม่ต้องอาศัยเทคนิค และขึ้นอยู่กับส่วนประกอบของทีมการ ออกแบบ เนื้อหาที่ต้องใช้เทคนิคสูง ผู้ออกแบบจําเป็นต้องให้คําแนะนําในการออกแบบกับ ผู้ชํานาญการด้านเนื้อหา (content expert) ถ้าเนื้อหานั้นไม่ต้องใช้เทคนิคที่สูงมากจนเกินไป ผู้ออกแบบก็สามารถจัดทําได้อย่างอิสระมากขึ้นด้วยความช่วยเหลือของผู้ชํานาญการด้านเนื้อหา ผู้ออกแบบสามารถที่จะทํางานเป็นผู้ให้คําปรึกษาจากภายนอก และรับผิดชอบภาระงานทั้งหมด เหมือนกับเป็นคนในสํานักงาน (in-house employers) ซึ่งได้รับความช่วยเหลือจากผู้ชํานาญการด้าน เนื้อหา บทบาทของผู้ออกแบบสามารถมีได้หลากหลาย ขึ้นอยู่กับความสัมพันธ์ที่มีต่อผู้ชํานาญการ ด้านเนื้อหา บทบาทของผู้ออกแบบสามารถมีได้หลากหลาย ขึ้นอยู่กับความสัมพันธ์ที่มีต่อ ผู้ชํานาญการด้านเนื้อหาวิชา ดังตัวอย่างทั้งสาม (Seels and Glasgow, 1990 : 7-9) คือ

1. ผู้ชํานาญการด้านเนื้อหาและมีสมรรถภาพในการออกแบบการเรียนการสอนและ เทคโนโลยี และเป็นผู้ที่รู้บทบาทของการออกแบบด้วย ไม่จําเป็นต้องอาศัยความช่วยเหลือด้าน ความรู้ ความชํานาญทางเนื้อหาวิชา

2. ผู้ออกแบบการเรียนการสอน ที่ได้รับการร้องขอให้ทํางานในด้านเนื้อหาที่อาจจะมี ความคุ้นเคย แต่ผู้ออกแบบยังคงรู้สึกมีความจําเป็นที่จะทํางานกับผู้ชํานาญการด้านเนื้อหา

3. ผู้ออกแบบอาจจะได้รับการร้องขอให้พัฒนาหรือวิจัยในด้านเนื้อหาที่ไม่มีความคุ้นเคย และดังนั้นจึงจําเป็นต้องเลือกและทํางานกับผู้เชี่ยวชาญด้านเนื้อหาจํานวนมาก

ตารางที่ 1 เปรียบเทียบการเรียนการสอนแบบดั้งเดิมกับการเรียนการสอนเชิงระบบ

องค์ประกอบของการเรียนการสอน	การเรียนการสอนแบบดั้งเดิม	การเรียนการสอนแบบเชิงระบบ
1.กำหนดเป้าประสงค์ (Setting goals)	*ตำราหลักสูตรดั้งเดิมการอ้างอิงภายใน	*การประเมินความต้องการจำเป็น *การวิเคราะห์งาน *การอ้างอิงภายนอก
2.จุดประสงค์ (Objectives)	*กล่าวในรูปของผลที่ได้รับรวมๆหรือการปฏิบัติของครู *เหมือนกันสำหรับนักเรียนทุกคน	*จากการประเมินความต้องการจำเป็นการวิเคราะห์/การประเมินงาน *เลือกด้วยการพิจารณาจากความสามารถของผู้เรียนเมื่อแรกเข้าเรียน
3.จุดประสงค์ในความรู้เฉพาะของผู้เรียน (Student’s knowledges of objectives)	*ไม่ได้รับการบอกกล่าวล่วงหน้า ต้องใช้สัญญาณจากการฟังคำบรรยายและการอ่านตำรา	*บอกกล่าวอย่างเฉพาะเจาะจงเป็นพิเศษล่วงหน้าก่อนเรียน
4.ความสามารถก่อนเข้าเรียน (Entering capability)	*ไม่ต้องใส่ใจ นักเรียนทุกคนมีจุดประสงค์และวัสดุอุปกรณ์/กิจกรรมเหมือนกันหมด	*การพิจารณา *การกำหนดวัสดุอุปกรณ์/กิจกรรมแตกต่างกัน
5.ผลสัมฤทธิ์ที่คาดหวัง (Expected achievement)	*ใช้โค้งมาตรฐาน	*มีความเป็นแบบอย่างเดียวกันสูง
6.ความรอบรู้ (Mastery)	*นักเรียนส่วนน้อยรอบรู้จุดประสงค์ทั้งหมด *รูปแบบผิดพลาด	*นักเรียนส่วนใหญ่รอบรู้จุดประสงค์ทั้งหมด
7.ค่าระดับและการเลื่อนระดับ (Grading and promotion)	*อยู่บนพื้นฐานการเปรียบเทียบกับนักเรียนคนอื่นๆ	*อยู่บนพื้นฐานการรอบรู้จุดประสงค์
8.การสอนเสริม (Remediation)	*บ่อยครั้งที่ไม่มีการวางแผน *ไม่มีการเปลี่ยนแปลงจุดประสงค์หรือวิธีการเรียนการสอน	*วางแผนสำหรับนักเรียนที่ต้องการความช่วยเหลือแสวงหาจุดประสงค์อื่นๆ เลือกวิธีการเรียนการสอน
9.การใช้แบบทดสอบ	*กำหนดค่าระดับ	*เฝ้าระวังติดตามความก้าวหน้าของผู้เรียน *ตัดสินความรอบรู้ *วินิจฉัยความยากลำบาก *ปรับปรุงการเรียนการสอน
10.เวลาศึกษากับความรอบรู้ (Study time VS mastery)	*เวลาคงที่ : ระดับของความรอบรู้หลากหลาย แตกต่างกัน	*ความรอบรู้คงที่ : เวลาหลากหลายแตกต่างกัน
11.การตีความของความล้มเหลวที่จะไปให้ถึงความรู้ (Interpretation of failure to reach)	*นักเรียนผู้น่าสงสาร	*มีความต้องการจำเป็นที่จะต้องปรับปรุงการเรียนการสอน
12.การพัฒนารายวิชา (Couse of development)	*เลือกวัสดุอุปกรณ์ก่อน	*ระบุจุดประสงค์ก่อนแล้วจึงจะเลือกวัสดุอุปกรณ์
13.ลำดับขั้นตอน (Sequence)	*อยู่บนพื้นฐานของเหตุผลและสังเขปหัวเรื่อง	*อยู่บนพื้นฐานของสิ่งที่ต้องรู้ก่อนตามความจำเป็น และหลักการของการเรียนรู้
14.การปรับปรุงการเรียนการสอนและวัสดุอุปกรณ์ (Revision of instructional and materials)	*อยู่บนพื้นฐานของการคาดเดางาน หรือความเพียงพอของ *วัสดุอุปกรณ์ใหม่ *เกิดขึ้นเป็นพักๆ	*อยู่บนพื้นฐานของการประเมินข้อมูล *เกิดขึ้นเป็นประจำ
15.กลยุทธ์การเรียนการสอน (Instructional Strategies)	*พอใจให้ผ่านได้อย่างกว้างๆ *อยู่บนพื้นฐานของความชอบและความคล้ายคลึง	*เลือกที่จะให้ได้รับตามจุดประสงค์ *ใช้ยุทธวิธีที่หลากหลาย *อยู่บนพื้นฐานของทฤษฎีและการวิจัย
16.การประเมินผล (Evaluation)	*บ่อยครั้งที่ไม่เกิดขึ้น : การวางแผนเชิงระบบมีน้อย *ประเมินแบบอิงกลุ่ม ข้อมูลได้จากปัจจัยนำเข้า และกระบวนการ	*การวางแผนเป็นระบบ : เกิดขึ้นประจำ *ประเมินความรอบรู้ตามจุดประสงค์ *ประเมินผลอิงเกณฑ์ข้อมูลได้จากผลที่ได้รับ (ผลผลิต)

             

ที่มา :

                        W.H.Hannum and leslir j. Briggs, “How does Insructional Systems Design Differ from Traditional Instruction ,” Educational Technology 22: 12 – 13 } 1982

ตารางที่ 2 งานและผลผลิตของกระบวนการออกแบบการเรียนการสอน

ขั้นตอนและภาระงาน	ตัวอย่างภาระงาน	ตัวอย่างผลผลิต
การวิเคราะห์ - กระบวนการของการนิยามว่าต้องการเรียนอะไร	* ประเมินความต้องการจำเป็น * ระบุปัญหา * วิเคราะห์ภาระงาน	* แฟ้มผู้เรียน * การพรรณนาข้อจำกัด * คำกล่าวของความต้องการจำเป็นและปัญหา * การวิเคราะห์ภาระงาน
การออกแบบ – กระบวนการของการชี้เฉพาะว่าจะเรียนอย่างไร	* เขียนจุดประสงค์ * พัฒนารายการของแบบทดสอบ * วางแผนการเรียนการสอน * ระบุแหล่งทรัพยากร	* จุดประสงค์ที่วัดได้ กลยุทธ์การเรียนการสอน * ลักษณะเฉพาะของตัวแบบ (prototype specification)
การพัฒนา – กระบวนการของหน้าที่และผลิตวัสดุอุปกรณ์	* ทำงานกับผู้ผลิต * พัฒนาคู่มือ แผนภูมิ โปรแกรม	* สตอรี่บอร์ด (story board) * สคริป * แบบฝึกหัด * คอมพิวเตอร์ช่วยการเรียนการสอน
การนำไปใช้ – กระบวนการของการก่อตั้งโครงการในบริษัทแห่งโลกความจริง	* การฝึกอบรมครู * การทดลอง	* การให้ความเห็นข้องนักเรียน * ข้อมูล
การประเมินผล – กระบวนการของการตกลงใจเกี่ยวกับความเห็นผลของการเรียนการสอน	* บันทึกข้อมูลเกี่ยวกับเวลา *ผลของการแปลความแบบทดสอบ * สำรวจผู้สำเร็จการศึกษา * ทบทวนกิจกรรม	* คำรับรอง (recommendation) * รายงานโครงงาน * ทบทวนตัวแบบ

ที่มา :
                        Barbara Seels, and Zita Glasgow, Exercises in instructional Desingn (Columbus, Ohio : Merrill Publoshing Company, 1990), p. 8.

อ้างอิง

พิจิตรา ธงพานิช. วิชาการออกแบบและการจัดการเรียนรู้ในชั้นเรียน. พิมพ์ครั้งที่ 3 นครปฐม : โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยศิลปากร วิทยาเขตพระราชวังสนามจันทร์, 2560.